Borstweigering: Wat nu?

Borstweigeren: oorzaken en oplossingen

Soms stelt de borstvoeding je voor onvoorziene problemen. Borstweigeren is daarvan wel een hele vervelende. Je kunt je afgewezen voelen door je kind, in de steek gelaten of voor de gek gehouden. Anderzijds maak je je zorgen over je kind, die duidelijk niet gelukkig is. Je wilt je kindje graag troosten, maar het troostmiddel bij uitstek, de borst, accepteert hij niet.

Definitie

Wanneer is er nu sprake van borstweigeren? Bij borstweigeren gaat het om een baby die bij het aanbieden of zelfs al bij het zien van de borst zijn mond dichtperst, zijn hoofd wegdraait of helemaal verstijft. Sommige baby's weigeren vanaf de geboorte de borst, zonder dat er enige aanleiding voor lijkt te zijn. Meestal echter is borstweigeren het gevolg van een andere borstvoedingprobleem.

Verkeerd aanleggen

Misschien weigert je baby omdat hij niet goed wordt aangelegd. Kan je baby goed bij de borst, glijdt hij niet weg tijdens het drinken, ligt je baby te hoog of te laag, duw je zijn hoofdje tegen de borst? Als je baby keer op keer niet goed aan de borst wordt gelegd, kan hij daardoor gefrustreerd raken en de borst gaan weigeren.

Korte tongriem

Een te korte tongriem kan ervoor zorgen dat je baby de borst niet in de mond kan nemen, of houden. De oplossing is de tongriem te laten inknippen. Dit is een eenvoudige ingreep, die de dokter gewoon in zijn spreekkamer kan uitvoeren. Je kunt je baby daarna meteen weer aanleggen. Meestal gaat het borstvoeden dan al snel veel beter. Behalve de tongriem kan ook de verbinding tussen de bovenkaak en de bovenlip te krap zijn. Je baby kan dan de bovenlip niet goed naar buiten krullen en de onderlip zal waarschijnlijk mee naar binnengaan, met een slechte drinktechniek als gevolg.

Stuwing of vlakke tepels

Als je zelf erge stuwing hebt of ingetrokken of vlakke tepels kan het zijn dat je baby daarom de borst niet goed in de mond kan nemen. Ingetrokken of vlakke tepels op zich hoeven geen probleem op te leveren als de borst niet gestuwd is, en als de moeder en baby vanaf het begin een goede techniek gebruiken.

Pijn en ongemak

Tenslotte kan je kind ook moeite hebben met drinken aan de borst omdat het pijn doet, bijvoorbeeld na een kunstverlossing, bij een beschadiging aan de kaakgewrichten, een gebroken sleutelbeen, en dergelijke. Pijn bij het drinken kan ook veroorzaakt worden door spruw in het mondje van de baby of op je tepel en tepelhof. Verkoudheid kan een vrije ademhaling tijdens het drinken in de weg staan, zodat je baby telkens de borst loslaat om adem te halen en hij snel moe is. Ook een zware geboorte met eventueel invloed van medicijnen of verdoving die de moeder heeft gehad, kan er de oorzaak van zijn, dat de eerste voedingen niet goed gaan, dat de baby geen goede reflexen heeft of gewoon te suf is voor die eerste belangrijke, inprentende voedingen.

Zuigverwarring

Als je baby de borst niet in de mond neemt, de borst wel in de mond neem maar niet actief drinkt of op een niet-effectieve manier drinkt, kan je baby zuigverwarring hebben. Zuigverwarring betekent dat je baby na het zuigen aan of drinken uit iets anders dan de borst (flessenspeen, fopspeen, tepelhoedje, duim, pink, maar ook een kopje, of spuitje) niet (meer) weet of begrijpt hoe hij aan de borst moet drinken. Dit kan uitdraaien op borstweigeren als hij, na een paar mislukte pogingen, de hoop opgeeft en niet meer aan de borst wil drinken. Bij baby's die daar gevoelig voor zijn, kan zuigverwarring in elk stadium van de borstvoeding optreden. Ook als je baby al weken of maandenlang probleemloos aan de borst drinkt, kan een aantal keren een flesje geven ertoe leiden dat je baby de borst gaat weigeren. Dit heeft niet alleen te maken met het verschil in drinktechniek, maar bijvoorbeeld ook met het verschil in de melkstroom.

Negatieve ervaringen

Een ruwe behandeling in het mondgebied, zoals het uitzuigen van de mond, intubatie, ruw mondonderzoek en geforceerd worden om te drinken (dwangvoeding), kunnen er de oorzaak van zijn dat de baby weigert om voedsel tot zich te nemen, aan de borst of anders. Ook een pijnlijke en traumatische ervaring kan leiden tot borstweigeren. Besnijdenis, of bloedprikken terwijl je baby aan de borst is, zijn daarvan twee voorbeelden.

Na de eerste tijd

Borstweigeren na de eerste weken is duidelijk heel anders dan direct na de geboorte. Er is bijna altijd een oorzaak voor te vinden, hoewel het soms wel enig zoekwerk vraagt. Meest voorkomende oorzaak is een onaangename ervaring tijdens het drinken aan de borst. Dit kan pijn zijn, schrik of een andere smaak of geur van de melk of de moeder. Het doorkomen van de tanden kan een baby tijdelijk verwarren, omdat het pijn doet of omdat hij zijn drinktechniek iets moet bijstellen. Een opkomende ziekte kan lusteloosheid en daardoor het weigeren van voedsel, inclusief de borst veroorzaken. Een verstopte neus kan het drinken tot een letterlijk benauwende ervaring maken.

Het zichzelf spenen is bij plotseling weigeren van de borst geen waarschijnlijke oorzaak. Over het algemeen zal een kind dat zichzelf speent dit min of meer geleidelijk doen. Weigeren rond de acht-negen maanden wordt vaak aan zelf spenen geweten, terwijl dit op die leeftijd eigenlijk weinig voorkomt. Het kan wel zijn, dat je baby op deze leeftijd zich niet de tijd gunt om aan de borst te drinken, omdat hij het zo druk heeft met leren kruipen, staan of andere spannende dingen. Of hij is snel afgeleid. Meestal zal je baby 's nachts wel goed drinken en eventueel ook bij het wakker worden 's morgens en 's middags.

Wat kun je doen

Als je baby niet aan de borst wil drinken, moet hij zijn eten op een andere manier krijgen. Als al kort na de geboorte duidelijk wordt, dat je baby niet (direct) aan de borst kan drinken, moet je eigenlijk meteen gaan nadenken over hoe je je baby dan gaat voeden. Begin liefst binnen een paar uur na de bevalling met afkolven en ga daarmee door zo vaak als je baby anders gevoed zou worden, dus minimaal elke twee tot drie uur overdag en als het even kan ook minstens één keer 's nachts. De afgekolfde melk kun je dan aan je baby geven met een alternatieve manier van voeden, zoals een cupje, een voedingspuitje, of een softcup. Vraag in dit geval altijd begeleiding van een deskundige. Ook als je baby voorheen goed aan de borst dronk, is afkolven de beste manier om te zorgen voor voeding voor je baby nu, maar ook om voldoende productie te hebben als het (weer) lukt om hem aan te leggen. Afkolven heeft als bijkomend voordeel dat het ernstige stuwing als gevolg van (plotseling) borstweigeren voorkomt. Stuwing kan de pogingen je baby aan de borst te krijgen ernstig belemmeren. Bovendien voel je jezelf met stuwing vaak niet lekker, waardoor je minder goed tegen de problemen opgewassen bent.

De oorzaak wegnemen

Als je maatregelen hebt genomen om ervoor te zorgen dat je baby te eten krijgt, en je door middel van afkolven je productie veilig stelt, kun je de volgende stap zetten: het wegnemen van de oorzaak. Als je baby de borst weigert met een duidelijke oorzaak, probeer dan die oorzaak weg te nemen. Als je kind bijvoorbeeld pijn heeft aan een gebroken sleutelbeen, kies dan voor een houding waarin die kant niet belast wordt. Hetzelfde geldt voor een pijnlijke plek op het hoofd na een vacuüm- of tangverlossing. Een te korte tongriem kan ingeknipt worden, spruw kun je goed behandelen met medicijnen, etc.

Aan de borst krijgen

Soms kan het wegnemen van een overduidelijke oorzaak direct leiden tot verbetering of zelfs totale acceptatie van de borst. Meestal echter moet je je baby (opnieuw) leren drinken aan de borst en dat kan tijdrovend zijn. Het is geruststellend te weten dat veel moeders er uiteindelijk in slagen hun baby (weer) aan de borst te krijgen.

Een aantal tips

Zoek naar andere manieren en houdingen om te voeden, voed als je kind bijna, net of bijna niet meer slaapt, oefen het aanleggen met een goede aanlegtechniek, en zorg voor veel huid-op-huid contact. Wat ook goed resultaat kan geven is het therapeutische bad. Je gaat dan samen met je baby in een warm bad. Het geeft kinderen een terugkeer naar de veiligheid van voor de geboorte, waardoor ze ontspannen en na een of meerdere keren een badsessie spontaan aan de borst gaan. En ook als het niet lukt je baby goed aan te leggen, hebben jij en je kind toch samen een bijzonder positieve en ontspannen ervaring.

Zodra je kind merkt dat drinken aan de borst (weer) plezierig is, is het ergste meestal voorbij. Reken in de meeste gevallen toch op minstens een paar dagen of weken. Eerst is er tijd nodig om de oorzaak te achterhalen, vervolgens kan het wat tijd kosten om die oorzaak weg te nemen en tenslotte moet je kind het vertrouwen in de borst (terug) krijgen.

Bron: Borstvoedingsorganisatie lalecheleague